Юртимиз майдонларида тўп сураётган бир kатор легионерлар ичида Ривалдо номи қанчалик жарангласа, «Бунёдкор» таркибида порлаган Хосе Луис Вильянуэва шу қадар янгради, деб бемалол айта оламиз. Сабаби, чилилик голеадор илк ўйинидан бошлабоқ «Бунёдкор»нинг энг асосий рақиби «Пахтакор» дарвозасига тўп киритди. Мухлислар ушбу ҳужумчида ўзгача бир қирра кўришди. Дарҳақиқат, Хосе Луис мамлакатимиз ҳужумчилари ичида яққол ажралиб турди. Керакли пайтда ҳар доим пайдо бўла олди ва биринчи мавсумидаёқ ўз мухлисларига эга бўлди. Мен Вильянуэвани анчадан бери танийман. У билан қадрдонлигимиз бор. Шу боис, Тошкентдан кетаётганида дўстлигимиз боисидан кузатиб қўйдим. Кузатув чоғида эса «Чемпион» газетаси учун махсус интервью уюштиришга қарор қилдим. Ахир, биз учун қўлидан келганча ўйнаб берган, ўзбек ишқибозларининг қувончли дамларига сабаб бўлган ажойиб иқтидор эгасининг охирги дил сўзлари кўпчилик учун қизиқ бўлса, ажаб эмас. Ҳозир қуйида чилилик ҳужумчининг жавобларини мутолаа қилишингиз мумкин.

— Хосе, мана сен Ўзбекистонда қисқа муддат бўлса-да бирга яшадинг. Мамлакатимизга келишингдан аввал тахмининг қандай эдию, кейинги тасаввурларинг қандай кечди?
— Тўғрисини айтсам, умуман бошқача тахминда эдим. Харитага қараганимда Афғонистоннинг олдида экан. Табиийки, учиб юрган ракеталарни тасаввур қилгандим. Нотинч вазият, жанг ҳолатлари... Саҳродаги мамлакат, деб ўйлагандим. Қўрқинчли тасаввур уйғонганди. Лекин келганимдан сўнг, фикрим ўзгариб кетди. Анча фаровон ҳаёт, одамлари меҳмондўст ва очиққўл халқ қарши олди мени. Умуман фикрим яхши, таассуротим жудаям зўр.

— «Бунёдкор» жамоасига келганингда, бу жамоани қандай мавқеда кўрдинг?
— У пайтда жамоанинг номи «Қурувчи» эди. Ўз олдига катта мақсадлар қўйганини дарҳол тушуниб етдим. Мени яхши қабул қилишди. Бир йилнинг ўзида учта соврин эгаси бўлдим. Дастлабки ўйинларимдан бошлаб жамоадошларим билан келиша олдим. Осиё Чемпионлар Лигаси ярим финалига етиб келишимизда ўз ҳиссам борлигидан хурсандман. Мен ўзимга билдирилган ишончни оқладим, деб ўйлайман.

— Хосе, «Бунёдкор» нафақат сен учун, балки мамлакатимиз учун ҳам янги жамоа. Ўтган йилги жамоа билан бу мавсумда ўйнаган жамоа ўртасида қандай фарқларни сездинг?
— Ўтган йилги жамоанинг ҳолати билан бу йилгиси ўртасида катта тавофут йўқ ҳисоби. Чунки деярли ўша ўйинчилар тўп суришди. Ўзимдан келиб чиқиб айтадиган бўлсам, мен учун ўтган йилги мавсум анча мазмунли кечди. Чунки жуда кўп ўйинларда жамоага керакли эканимни ҳис қилардим. Деярли ҳар турда ўйнаган эдим. Бу мавсум эса кўрдингиз, бир ўйинга тушсам, бирига тушмадим. Жамоа ҳолатидан келиб чиқиб айтсам, клуб инфратузилмасида яхшигина силжиш бўлди. Тиббиёт бўйича олиб борилган ишлар халқаро стандартга муносиб даражага кўтарилди. Олдинлари мураббийлар ҳал қилишарди футболчининг майдонга тушиш-тушмаслигини. Ҳозир эса тиббиёт ходимларининг кескин қароридан сўнггина ҳал бўлади. «Бунёдкор»даги бу тизимнинг ривожланиши футболчиларнинг эркинроқ тўп суришига-да таъсир қилади. Ўйлайманки, Ўзбекистонда барча жамоаларда бу ҳолат ҳукмронлик қилиши керак.

— Хосе, қалтисроқ савол бераман. Сен учта мураббий бошчилигида тўп сурдинг. Дастлаб келганингда Қосимов бошчилигидаги жамоага келдинг. Кейин қитъадошларинг бўлган Зико ҳамда Сколари қўлида ўйнадинг. Бир нарса менга роса қизиқ туюлади, аслида сенинг менталитетингга яқин, дунёқарашингни тушуниши керак бўлган бразилиялик мутахассис жуда кам ўйнатишди-да, Миржалол кўпроқ ишонди сенга. Аслида тескариси бўлиши керакмасмиди? Сенга ғалати туюлмадими бу ҳолат?
— Учта мураббий турлича йўналиш бўйича бошқаришади. Мен кўпроқ Қосимовнинг услубига мос тушиб қолдим. Унинг жамоасида мен кўпроқ ўйнадим ва кўплаб муҳим голларни урдим. Қосимов жамоасида ўзимни эркинроқ ҳис қилдим ва ҳар доим жамоага жудаям кераклилигимни ҳис қилдим. Миржалол менга кўпроқ ўйнашга имконият берарди. Ўз ўйинингни кўрсат, дерди тинмай. Аммо қолган мураббийлар ҳақида ҳам яхши фикрдаман. Чунки ўзимни ўйламай, умум жамоа фойдасини кўзлаган ҳолда айтадиган бўлсам, Зико ва Сколари жамоасида Анвар Солиев очилди. Анварнинг ўйини анча жиддийлашди. Солиев билан соғлом рақобат бор орамизда. Ҳеч қачон асосий таркибга талашиб-тортишган вақтимиз бўлмаган. Кимдир асосийга тушса, иккинчимиз бу ҳолатни нормал қабул қилиб кетаверганмиз. Бир-биримизни ёмон кўрмасдик. Шу томондан қараганда, учала мураббийнинг ўз йўналиши ва қарашлари мавжуд, деб айтишим мумкин.

— Учаласининг услуби барибир бир-биридан фарқ қилади, бу турган гап. Сен учун қайси бири маъқулроқ бўлган?
— Сколарининг машқлари бисёр. Бошқаларга қараганда у машғулотларда турфа хил услубларга мурожаат қилади. Зико эса машқ борасида анча зерикарли. Бир ёқламалик кўриниб турарди. Йигитларнинг ўзларига ҳавола қиларди кўп нарсаларни. Қосимов эса жамоа вакили бўлиб иштирок этарди машғулотларда. Биз уни мураббий сифатида ҳам кўрмасдик, балки ўз дўстимиздек муомала қилардик. Чунки машғулот пайтида ҳар доим ёнимизда эди, бирга тўп сурарди. Хулоса шуки, учала мураббий ўзига яраша услубга эга, мен кўпроқ Қосимовга мосроқ тушдим, холос. Аслида, бу ҳолатнинг сабабчиси ўзимман. Ўзим кўпроқ мослашишим керак эди.

— Журналист сифатида қўрқмасдан айта оламанки, икки-уч йил ичида бир жамоа бирон-бир мамлакатда «Бунёдкор»чалик ривожланмаган. Уч йил ичида шу қадар бошқалардан ўзиб кетдики, йиллар давомидаги энг кучли жамоа бўлган «Пахтакор»дан 20 очкога яқин ўтиб кетди. Сен четдан келган ўйинчисан, шу нарсалар жиддий туюладими сенга, кулгилигироқ ҳолат эмасми? Соғлом рақобат бўлди, деб ўйлайсанми, чунки кўпчилик мавсум бошиданоқ «Бунёдкор»нинг чемпион бўлишини тахмин қилганди?
— Ташқаридан қандай кўринганини билмайману, ичкаридан биз курашдик. Чунки деярли ҳар майдонга тушганимда, 0:1 ҳисобида ютқазиб турган бўлардик ва қийинчилик билан ғалабага эришардик. Бирон-бир ўйинда бир жамоа осонлик билан ютқазди, деб ўйламайман. Ўтган йилга қараганда бу мавсум қайтанга мушкулроқ бўлди. Чунки олдинги йил бизга қарши жамоалар фақат узун паслар орқали ўйнашарди. Бу мавсум эса қисқа тўп узатишларни, техник салоҳиятни кузатдим. Ҳар ўйинда биздан очко олиш учун бор имкониятларини ишга солишди. Кейинги йил «Бунёдкор» учун чемпионликни ҳимоя қилиш анча мушкул кечади, деб ўйлайман.

— Ҳакамлар бирон-бир ўйинда жамоага ёрдам берди, деб ҳисобламайсан, а?
— Ҳеч нарса сезмадим.

— «Пахтакор» билан бўлган ўйинларда қатнашдинг. Сен Аргентинада, Кореяда дербиларни кўргансан. Бизнинг дерби улардан қай жиҳати билан фарқ қилади?
— Шак-шубҳасиз Ўзбекистоннинг энг классик жамоаси «Пахтакор». Мамлакатга келганимда, биринчи учрашувни ушбу клубга қарши ўтказдим. Гол урдим. Тўғри, дербилар барча жойда муҳим ҳисобланади. Аммо сиздаги дерби бироз ғалатироқ. Икки жамоа бу ўйинни шунақа кутиб яшашадики, баъзида меъёрдан ўтиб кетади. Бу эътиборнинг натижасида, икки томон ҳаддан ташқари агрессив бўлиб кетишади. Бир-бирларига нисбатан жуда қаттиқ ўйнашади. Бу яхши эмас. Охирги дербиларни эслайдиган бўлсам, Хайрулла Каримовнинг қўполликлари бизга қимматга тушди. Иккаласида ҳам мени алмаштиришди. Алам қилади-да, энди ўйнайман деб турганингда алмаштириб ташлашса... Қизил карточка бўлган ё бўлмаганини эса била олмадим. Чунки ўйинга киришиб кетгандим.

— Хосе, терма жамоамиз иштирокидаги ўйинларни кўргансан, термамиз вакиллари билан бирга ўйнагансан. Қайси футболчи сенга кўпроқ ёқади?
— Менга Стас Андреев ёқади. Яхши футболчи. «Пахтакор»нинг сардори ҳам яхши ўйнайди. (Одил Аҳмедов — С.Ш.) «Олмалиқ»даги Анвар Раҳимов ҳам менга маъқул. Шу ўйинчиларда ўйин сифатини кўрдим. Яхши ўйинчиларнинг камлигига сабаб майдонларингизнинг яхши эмаслигидир. Қачонки яхши ўйингоҳлар бўлар экан, футболчилар ҳам эркин ҳаракат қилишади, яқин тўп узатишларни амалга оширишади. Бугунги кунда кўпгина стадионларнинг ёмонлигидан, ўзбекистонлик футболчилар асосан узундан-узун тўплар узатишади. Тўғрисини айтиш керак, бунақа стадионларда ҳаракат қилиш жудаям мушкул.

— Яна қайси ўйинчиларни Европа миқёсида ўйнаб кета олади, деб ўйлайсан?
— Жасур Ҳасанов ва Азиз Ҳайдаровлар ўз устида жиддий ишласа, бемалол ўйнаб кета олади.

— Ўзбекистондаги яшаган давринг сен учун қандай босқични ўтади? Ҳаётингга қай томонлама таъсир қилди, нималарни ўзгартирди?
— Албатта, кўп масалада дунёқарашим ўзгарди. Тошкентга келиб, жамоа билан биргаликда Эронга бордим, Саудияни кўрдим, Осиё ҳаёти билан яқиндан танишдим. Менталитетимда, дунёқарашимда кўп нарсалар ҳақидаги маълумотлар пайдо бўлди. Турли фикрларни қабул қилишга ўргатди Тошкент. Мана шунақа дунёқарашлар ҳам мавжудлигини билиб олдим. Мамлакатингиз эса жудаям гўзал, одамлари меҳмондўстлиги билан бир умр хаёлимга муҳрланди.

— Хосе, сен учун Ривалдо ким?
— Ривалдо Тошкентда оила аъзоимдек бўлиб қолди. Менинг ўзимнинг она тилим испан тили бўлса-да, Бразилияда ўйнаганим учун португал тилиниям биламан. Яқинроқ бўлдим натижада. Кўп нарсаларни ўрганишимга Ривалдо ёрдам бериб юборди, деб бемалол айта оламан.

— Сен энди Тошкентдан кетяпсан, балки умуман келмассан. Мана шу ҳолатда бугунги футболимиз савияси ҳақида қандай фикр билдира оласан?
— Бу йилги футбол анча ўсди. Сифат ошди. Юқорига қараб кетяпсизлар. Мақсадларингиз анча яхши. Бироқ ўзбек футболи инфратузилмаси устида ишлаётган мутасаддилар елкама-елка бўлиб, бир-бирларини қўллаб-қувватлаб туришлари керак. Шунингдек, клубларнинг инфратузилмасини ошириш талаб этилади. Ҳар бир клубда кир ювиш учун махсус жамоа ишлаши лозим. Футболчи фақат футболни ўйлаши керак. Ўйиндан кейинги либосларини уйига олиб бориб, ювиб юрмаслиги керак. Ўзбекистонда асосан «Бунёдкор»да бу иш тўғри йўлга қўйилган. Медикал соҳада ҳам анча изланиш керак. Баъзи жамоалардан эшитганим бор, оғриқни қолдирадиган дорилар ҳам топилмайди гоҳида. Бунақа ҳолатда ўйнаб бўладими? Кейин,асосийси, стадионларни жиддий суратда ўзгартириш лозим. Мен «шу ерда ўйнагим келди», деган бирон-бир ўйингоҳ кўрмадим юртингизда. Россия билан таққослайдиган бўлсак, бугунги рус футболининг ривожида айнан шу нарсалар роль ўйнамоқда. Стадионларнинг таъмироти муҳим аҳамият касб этади.

— Ўзбекистон терма жамоаси иштирокидаги ўйинларни кўрдинг. Бизнинг ўйинчиларимиз ўйинига қандай баҳо берасан?
— Ҳа, мен ўйинларни кўрдим. Баҳрайнни яхши жамоа деб ҳисобламайман. Қандай қилиб ютқазишганини, очиғи, тушунмадим. Жуда муҳим ўйинларда бекордан-бекор очколарни бой бердингизлар. Баъзи ўйинларда ютқазмаса ҳам бўларди. Ҳайронман, терма жамоа таркибида Осиёнинг энг яхши ўйинчиси ҳаракат қилсаю, оддий рақибларга қарши мардонаворлик кўрсата олмаса? Менимча, бунинг сабаби, терма жамоа таркибида ўйнаётган футболчилар ўз либосларига тикилган мамлакат байроғини ҳис қилиб ўйнашмайди. Бухоронинг бир четида қўй боқиб юрган чўпонни ўйлаб ўйнашмайди. Футболчиларда ана шу туйғуларни кўрмадим. Мен Чили термасида ўйнаганимда, ютқазиб қўйсам, уйга келишга уялардим. Қишлоқдошларимга қарашга уялардим. Терма жамоангиз вакилларида шу туйғулар бўлсагина, бирон-бир натижа талаб қилиш мумкин. Кўраман, бемалол ўз клубларига тиржайиб келаверишади улар.

— Раҳмат, Хосе. Тошкентга келганингда, ўзбек халқи яна сени илиқ қарши олади. Кейинроқ яна суҳбатга чорлармиз, ҳозир эса қалбингда қандайдир гаплар қолиб кетганга ўхшаяпти. Саломат бўл. Чилига яхши етиб ол. Терма жамоангга ЖАРда омад ёр бўлишига тилакдошмиз.
— Раҳмат сизларга ҳам. Саломат бўлинг!

Санъат Шарипов

SIZNING FIKRINGIZ

KIRISH

KUNDALIK